Σκοτεινιάζει ο ουρανός πάνω από τον Καντάφι
Η διεθνής στρατιωτική επέμβαση με κάλυψη του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου ανατρέπει τα δεδομένα της σύγκρουσης Του Πετρου Παπακωνσταντινου
Σε διεθνή κρίση μετατρέπεται ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβύη μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας να επιβάλει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στο καθεστώς Καντάφι. Μια απόφαση που ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου και ανοίγει τον δρόμο για αεροπορικές επιθέσεις με στόχο την καταστροφή πυραυλικών, αμυντικών συστημάτων, βάσεων ραντάρ και της μαχητικής δύναμης της λιβυκής πολεμικής αεροπορίας. Χθες το πρωί, ο Γάλλος κυβερνητικός εκπρόσωπος Φρανσουά Μπαρουέν εκτιμούσε ότι η ανάληψη στρατιωτικής δράσης από τη διεθνή κοινότητα ήταν ζήτημα «ωρών», ενώ το απόγευμα το καθεστώς Καντάφι έσπευσε να υψώσει λευκή σημαία, ανακοινώνοντας κατάπαυση του πυρός.
Δέκα υπέρ, πέντε αποχές
Την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας ψήφισαν δέκα μέλη του, ενώ πέντε χώρες -Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Ινδία και Βραζιλία- απέσχον της ψηφοφορίας. Η επιλογή Ρωσίας και Κίνας να μην ασκήσουν βέτο, παρά την αντίθεσή τους στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης, επηρεάστηκε σοβαρά από την απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου υπέρ της επιβολής ζώνης απαγόρευσης πτήσεων. Η απόφαση των Ηνωμένων Εθνών κάνει επίσης λόγο για τη λήψη «όλων των αναγκαίων μέτρων» με στόχο την «προστασία των αμάχων», κάτι που υπονοεί προστασία της Βεγγάζης και των άλλων μεγάλων πόλεων στο εξεγερμένο, ανατολικό τμήμα της χώρας. Από την άλλη πλευρά, αποκλείει σαφώς την εισβολή χερσαίων δυνάμεων στη Λιβύη, ένα ενδεχόμενο που απέρριπτε κατηγορηματικά και η λιβυκή αντιπολίτευση.
Ο Μουαμάρ Καντάφι χαρακτήρισε την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών «αποικιοκρατική» και τους ηγέτες της Βεγγάζης «προδότες», οι οποίοι εκλιπαρούν τους ξένους για να διασωθούν. Γεγονός είναι ότι μέχρι και χθες το απόγευμα, παρά τη συντριπτική υπεροχή του σε δύναμη πυρός, δεν είχε καταφέρει να καταλάβει ούτε την τρίτη σε μέγεθος πόλη της χώρας, τη Μισουράτα, στο δυτικό μέτωπο, ούτε τη στρατηγικής σημασίας Αζεντάμπια, στο ανατολικό. Μάλιστα οι εξεγερμένοι, οι οποίοι εξακολουθούν να ελέγχουν τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες πόλεις της Λιβύης, κατέρριψαν δύο αεροσκάφη των κανταφικών στη Βεγγάζη και εμφάνισαν για πρώτη φορά δύναμη τεθωρακισμένων και μαχητικό ελικόπτερο στο ανατολικό μέτωπο.
Οπλα από Αίγυπτο
Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας έδωσε φτερά στα πόδια των εξεγερμένων, οι οποίοι ενισχύονται με όπλα και από την Αίγυπτο, όπως έγραψε η Wall Street Journal και όπως επιβεβαιώνεται από αξιόπιστες πηγές στη Λιβύη. Είναι ενδεικτικό ότι χθες το απόγευμα εκδηλώθηκε επίθεση των επαναστατών στο Ναλούτ, στα δυτικά σύνορα της χώρας με την Τυνησία. Από την πλευρά του, το καθεστώς Καντάφι απάντησε με σφοδρούς βομβαρδισμούς στις πόλεις-θύλακες των εξεγερμένων, Μισράτα και Ζεϊντάν, σε μια εμφανή προσπάθεια να εκκαθαρίσει το δυτικό τμήμα της χώρας και να διαπραγματευθεί, έχοντας όσο γίνεται περισσότερα χαρτιά στα χέρια του.
Αργά χθες το βράδυ, η τηλεόραση του Αλ Τζαζίρα μετέδωσε συγκρούσεις μεταξύ καθεστωτικών και εξεγερμένων σε απόσταση 50 χλμ. από τη Βεγγάζη. Παρά τις κομπορρημοσύνες του για γρήγορη άλωση της Βεγγάζης, το καθεστώς Καντάφι περιήλθε σε αμυντική θέση μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και προσπαθεί να ελιχθεί. Αυτό υποδηλώνει η δήλωση του Λίβυου υπουργού Εξωτερικών ότι η κυβέρνησή του προχωρεί μονομερώς σε κατάπαυση του πυρός και διακόπτει όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, «ώστε να επιστρέψει η χώρα στην ασφάλεια». Δεν ήταν χθες σαφές αν αυτή η τοποθέτηση επιχειρεί απλώς να θολώσει τα νερά και να αναστείλει τις αεροπορικές επιδρομές της Γαλλίας, της Βρετανίας και των συμμάχων τους, ή αν υποδηλώνει σοβαρό ρήγμα στο εσωτερικό του καθεστώτος.
Η δεύτερη εκδοχή θα αποτελούσε ενσάρκωση του ιδανικού σεναρίου, στο οποίο προσέβλεπε από την πρώτη στιγμή η ηγεσία της λιβυκής αντιπολίτευσης: ότι δηλαδή, υπό την πίεση της ένοπλης εξέγερσης στο εσωτερικό και της πολιτικοστρατιωτικής πίεσης από το εξωτερικό, μερίδα του καθεστώτος και των φίλων που το στηρίζουν θα προχωρήσουν την κρίσιμη στιγμή σε ανταρσία, «τελειώνοντας» τον Καντάφι χωρίς να χρειαστεί εκτεταμένη στρατιωτική επέμβαση. Σε διαφορετική περίπτωση, η κάθαρση στο λιβυκό δράμα μπορεί να καθυστερήσει και ο φόρος αίματος που θα απαιτηθεί να αυξηθεί δραματικά.
